مولوی و عرفان | مولوی , مولانا ,وجدان چیست؟, تفسیر , شعر

عذاب وجدان چیست؟

عذاب وجدان و احساس گناه حس هایی هستند، که همیشه برای همه افراد در یک موقعیت مشابه ممکن است رخ ندهد. در واقع عذاب وجدان در هر فردی به دلایل متفاوتی بروز پیدا می کند. معمولا افراد در زمان هایی که مرتکب عملی خلاف عقاید خود و یا قوانینی که از طرف اطرافیان یا جامعه مشخص شده، دچار عذاب وجدان می شوند. عذاب وجدان حسی است که با خود اضطراب و نگرانی را به همراه دارد. بسیاری از انسان ها حتی زمانی که در انجام کاری کوتاهی کرده و یا به نحو احسنت انجام نداده اند نیز دچار عذاب وجدان می شوند. در این حالت حس نارضایتی و خودخوری تمام وجود فرد را در برمی‌گیرد. کسانی که احساس مسئولیت بیشتری دارند، بیشتر دچار عذاب وجدان می شوند.
 

عوارض عذاب وجدان

عذاب وجدان باعث ایجاد تنش‌های شدید، چه از لحاظ فیزیکی و یا روانی در انسان می‌شود. یک روانشناس در این خصوص می‌گوید "فشار روحی ناشی از عذاب وجدان می‌تواند آسیب جدی به قلب، مغز و حتی سیستم دفاعی بدن وارد کند". اما از طرفی، عذاب وجدان همیشه یک حس منفی محسوب نمی‌شود و در شرایطی ممکن است باعث تقویت حس همدردی و تغییر رفتارهای نامناسب شود.
 

علت عذاب وجدان و احساس گناه

عذاب وجدان می تواند به علت های مختلف در هر فردی ایجاد شود، اما ریشه شکل گیری این حس را به دو عامل اصلی می توان نسبت داد:
دوران کودکی: خیلی از ما جملاتی مانند "تو باید همیشه اینچنین باشی"، "تو هیچ وقت نباید..."، "تقصیر تو بود که…"، را از کودکی به خاطر داریم. شاید باورش سخت باشد ولی پایه و روند زندگی ما در بزرگسالی همان تجربیات، افکار و عادات ذهنی است که در سنین ۲ تا ۵ سالگی در ما شکل گرفته است و منشأ بیشتر مشکلات ما از همان سن شروع شده است. درمان های روانکاوی کمک می کنند تا ریشه افکار شناسایی و حل شوند.
افسردگی: عذاب وجدان یک درد گزنده روانی است که با سرزنش خود همراه است. در بعضی‌ افراد احساس گناه احساس بی‌ارزشی ایجاد می‌کند. در ذهن یک فرد افسرده خطاهای شناختی نسبت به خود، دنیا، و آینده به وجود می‌آید. خطاهای شناختی برداشت ما را از واقعیت مخدوش کرده و به جای دیدن همه جنبه‌های واقعیت فقط بدی‌ ها به چشمان می‌آید. بیمار افسرده نقاط قوت خود را دست کم می‌گیرد، خطاهای گذشته ‌اش را بزرگ نمایی می‌کند و به دنبال آن احساس گناه و بی‌ارزشی به او دست می دهد. احساس گناه یکی از نشانه ‌های افسردگی است. درمان افسردگی به شکل چشمگیری احساس گناه را کم کرده و اعتماد به نفس را باز می‌گرداند. 
 

چه زمانهایی نباید احساس عذاب وجدان کرد؟

روانشناسان معتقدند افراد نباید بابت انجام کارهای زیر احساس عذاب وجدان کنند:
1.خلوت کردن با خود
2.نه گفتن
3.صداقت به خرج دادن
4.تعیین حد و مرز در روابط
5.سوال کردن از دیگران
6.خداحافظی از شبکه‌های اجتماعی
7.در نقش خود ظاهر شدن
8.خوردن غذاهای لذیذ
 

راهکار های رهایی از عذاب وجدان

به جای اینکه خودتان را آزار بدهید دست به کار شوید و خطاهایتان را اصلاح کنید. شاید نتوانید به ایده‌آل‌های خود برسید اما حداقل می‌توانید کاری کنید که اوضاع کمی بهتر شود و کمی احساس مفید بودن کنید.
شاید یک عذرخواهی ساده کمک کند تا عذاب وجدانتان کم شود. اگر موجب آزار کسی نشدید حتما خودتان را آزار داده‌اید پس از خودتان دلجویی کنید و خودتان را ببخشید.
درد دل کنید. درد دل کردن و صحبت از ناکامی‌ها و ناراحتی‌ها با یک دوست مطمئن یا یک مشاوره روانشناسی به شما آرامش خواهد داد و کمک می‌کند کمتر افکار منفی آزارتان دهد. برای اطلاع از روش های کاهش افکار منفی کلیک کنید.
موقعی که مشغول درد دل هستید از دایره انصاف خارج نشوید و مراقب باشید حرف‌هایی نزنید که بعدا عذاب وجدانتان را چند برابر کند.
سفر کنید، مسافرت گزینه خوبی برای رهایی از خود درگیری و خود آزاری است.
چیزی که دوست دارید را بخرید و به دیگران ببخشید. وقتی

چیزی که برای شما ارزشمند است را به دیگران ببخشید به شما کمک می‌کند تا احساس بهتری بکنید. نذر کردن قرن‌هاست در اغلب فرهنگ‌های کهن وجود داشته و حس امید را در بشر زنده نگه می‌دارد.
مثبت اندیش باشید. به آنچه دارید ببالید و بیشتر به آنها توجه کنید. لازم نیست همیشه نداشته‌ها و خطاهایتان را ببینید.
از بیان اشتباهاتتان نترسید. اعتراف به اشتباه درحضور دیگران عین شجاعت است. اگر فکر می‌کنید لازم است به کسی بگویید که کارتان اشتباه بوده و پشیمانید این کار را انجام بدهید. به واکنش وی هم کاری نداشته باشید این کار را برای خودتان انجام دهید.
خود آزاری نکنید. بعضی ها عادت دارند زمانی که دچار احساس گناه می شوند به جای اینکه به خاطر موقعیت پیش آمده، کاری که کرده اند و یا حرفی که زده اند به طور منطقی فکر کنند، صرفا با شخصی سازی و سرزنش خود، احساس گناه و عذاب وجدان را در خود تقویت می‌کنند.
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. باور کنید اگر کمی فقط کمی قبل از گفتن هر سخن یا انجام هر کاری فکر کنید و حرف هایتان را بسنجید خیلی وقت ها از احساس گناه بعدی رها خواهید شد.
یکی از بزرگترین نعمت‌ هایی که خدا به بشر داده و ما هر روز بابت آن باید شکرگزار باشیم نعمت فراموشی است. دیر یا زود این مشکل را هم فراموش خواهید کرد.
واقعیت این است که همه ما اشتباهاتی داشته‌ایم. قرار بر این است که اشتباهات گذشته ‌مان را بپذیریم و از آن‌ها تجربه کسب کنیم